O desenfreo pagán ronda a catedral



Pantallas de Xinzo, hoxe na praza do Obradoiro de Santiago. /LAVANDEIRA JR (EFE)

Personaxes de todos os entroidos de Galicia toman o Obradoiro a só unhas semanas de que arrinquen as festas

EP Santiago de Compostela

'Boteiros' de Viana do Bolo, 'cigarróns' de Verín, 'felos' de Maceda, 'madamas e galáns' de Vilaboa, 'pantallas' de Xinzo de Limia, 'peliqueiros' de Laza e 'xenerais da Ulla' reuníronse hoxe na Praza do Obradoiro para promover a participación nos distintos entroidos que se celebrarán en Galicia ao longo do próximo mes de febreiro. Tras partir da Cidade da Cultura os distintos entroidos declarados Festas de Interese Turístico percorreron as rúas de Santiago de Compostela para animar os cidadáns a acudir ás diferentes celebracións que, con motivo do entroido, terán lugar en distintas localidades galegas, especialmente, na zona de Ourense e Pontevedra, así como na comarca do Ulla.

Mostra da expectación e interese que xeran estas festas en Galicia foi a acollida que o desfile tivo na Praza do Obradoiro, a onde acudiron numerosos veciños e turistas para observar os disfraces tradicionais, entre eles, o ex-adestrador do Deportivo, Fernando Vázquez.
O entroido de Xinzo de Limia é o  máis longo de España xa que se celebra por todo o alto durante cinco fins de semana, empezando o 'Domingo Fareleiro' para finalizar o 'Domingo de Piñata'. As pantallas son os personaxes característicos, que toman as rúas e manteñen a orde para vixiar que todo o mundo vaia disfrazado. Se unha muller é sorprendida sen disfrace, as pantallas cércana e bailan con ela; se é un home, será perseguido e levado no colo ata o bar máis próximo, onde terá que invitar a una ronda de viños.

En Verín (Ourense), manda o cigarrón, personaxe ao que nunca se lle ve a cara e algúns remontan ao século XVI. Esta celebración dura practicamente dúas semanas e segue un ritual ancestral de desfiles, verbenas e vistosos cerimoniais. Os días máis sinalados son o 'Xoves de Compadres', o 'Domingo Corredoiro', o 'Xoves de comadres', o 'Venres de Compadreo', o 'Domingo de Entroido' e o 'Luns Fareleiro', entre divertidas batallas de fariña.

En Viana do Bolo (Ourense), entroido e gastronomía van unidos. De feito, o nome oficial da celebración é 'Festa da Androlla e o Entroido'. Os protagonistas son o boteiro, que ten como misión abrir paso ao 'folión', dando saltos sobre a monca, un vistoso pau co que mantén  a raia o público. As madamas e os galáns son os personaxes característicos do entroido en Cobres, no municipio pontevedrés de Vilaboa (Pontevedra), mentres que en Laza (Ourense) os peliqueiros son os protagonistas, cunha coidada vestimenta que pode chegar a pesar ata 25 quilos.

En Manzaneda o entroido céntrase nas figuras da 'mázcara', o 'folión' e a 'foliada'. A mázcara é o  personaxe central e, a pesar do seu nome, adoita levar o rostro descuberto. É un consumado bailarín que se acompaña do folión, unha especie de comparsa e embaixada musical que se envía dunha aldea a outra. A idea de entroido dos 'Xenerais do Ulla' é mofarse da guerra.  Inspírase nas loitas que tiveron como escenario a comarca do río Ulla na primeira metade do século XIX, orixinadas pola invasión das tropas de Napoleón, os ecos das revolucións de 1848 ou as guerras carlistas.

Por último, os 'felos' son as máscaras emblemáticas do entroido de Maceda, unhas figuras pouco coñecidas fóra da zona, pero tan antigas e fascinantes coma os seus parentes máis famosos, os peliqueiros  de Laza e os cigarróns de Verín.

El País, 24 de xaneiro de 2015 (tradución)