O dereito a ler en voz alta
Pregúntolle:
- Líanche contos en voz alta cando eras cativa?
Contéstame:
- Nunca. O meu pai viaxaba moito e a miña nai estaba demasiado ocupada.
Pregúntolle:
- E logo de onde che vén ese gusto pola lectura en voz alta?
Contéstame:
- Da escola.
Feliz de oír a alguén que recoñece algún mérito á escola exclamo, todo satisfeito:
- Ah, claro!
Ela dime:
- De claro, nada. A escola prohibíanos a lectura en voz alta. A lectura silenciosa xa era o credo da época. Liña directa do ollo ao cerebro. Transcrición instantánea. Rapidez, eficacia. Cun test de comprensión cada dez liñas. A relixión da análise e do comentario de texto, desde a infancia! A meirande parte dos cativos morrían co medo, e non era máis que o principio! Todas as miñas respostas estaban ben, por se queres sabelo, pero ao volver á casa eu lía de novo todo en voz alta.
- E logo por que?
- Polo encanto. As palabras pronunciadas púñanse a existir fóra de min. Vivían verdadeiramente. Aínda máis, parecíame que aquilo era un acto de amor ao libro. Que era o amor mesmo. Sempre tiven a impresión de que o amor ao libro é simplemente amor. Deitaba as bonecas na miña cama e lía para elas. Téñome durmido ao pé delas, na alfombra.
(...)
Que estraña desaparición a da lectura en voz alta. Que é o que pensaría disto Dostoievski? E Flaubert? Acabouse o dereito de encher a boca coas verbas antes de as instalar na cabeza? Xa non hai oídos? Xa non hai música? Xa non hai cuspe? Xa non nos saben as palabras? E que máis?
(...)
O home que le en voz alta exponse de vez. Se non sabe o que le, se ignora as súas palabras, éche unha miseria e isto nótase. Se refuga habitar a súa lectura, as palabras seguen sendo letras mortas, e iso séntese. Se enche o texto coa súa presenza, o autor retráese, é un número de circo, e iso vese. O home que le de viva voz, exponse, totalmente, aos ollos que o escoitan.
Se le, de verdade, se pon niso o seu saber, dominando o seu pracer, se a súa lectura é un acto de simpatía tanto polo auditorio coma polo texto e o seu autor; se consegue facer entender a necesidade de escribir espertando as nosas máis escuras apetencias de comprender, entón os libros ábrense de par en par, e a multitude dos que se consideraban excluídos da lectura precipítanse detrás do que ben le.